Το αίσθημα της ηττοπάθειας και η κατάθλιψη στον διαβήτη τύπου Ι

Η Κατάθλιψη παραμονεύει σε κάθε στιγμή της ζωής όπως και σε κάθε ηλικία και αποτελεί τόσο προσωπικό, οικογενειακό αλλά και κοινωνικό πρόβλημα. Στη περίπτωση του διαβήτη, η κατάθλιψη απορυθμίζει τη γλυκαιμική ισορροπία, και η αντιμετώπιση της επιβάλλεται!

ΜΗΝ ΞΕΧΝΑΤΕ ! Η Κατάθλιψη έχει Άριστη Πρόγνωση και Θεραπευτική Αντιμετώπιση!!!

Ο όρος κατάθλιψη περιλαμβάνει δύο τελείως διαφορετικές εμπειρίες. Η πρώτη ορίζεται από περιστασιακές περιόδους κακόκεφης διάθεσης, ευερεθιστότητας, άγχους, και γενικά αίσθηση ψυχικής αποδιοργάνωσης. Αυτά τα συμπτώματα κατάθλιψης είναι συνήθως βραχυπρόθεσμα και χωρίς επιπτώσεις. Μια άσχημη μέρα ξεπερνιέται με μια όμορφη και η ζωή συνεχίζεται! Η δεύτερη περίπτωση αναφέρεται στην εξαιρετικά σοβαρή κατάθλιψη, πολλές φορές επικίνδυνη, ακόμα και απειλητική για τη ζωή του ατόμου. Αυτού του είδους η κατάθλιψη ονομάζεται μείζουσα καταθλιπτική διαταραχή. Η διαταραχή αυτή ακολουθείται από μια σειρά κλινικών συμπτωμάτων αφενός ψυχικών (θλίψη, απώλεια ενδιαφέροντος κτλ) και αφετέρου οργανικών (όπως για παράδειγμα κόπωση και διαταραχές ύπνου). Η σοβαρότητα της διαταραχής ορίζεται από την ένταση, τη διάρκεια των κλινικών συμπτωμάτων, την αποδιοργάνωση της καθημερινότητας του ατόμου και τις επιπτώσεις στις διαπροσωπικές του σχέσεις και τη κοινωνικότητά του.

Ο διαβήτης όπως κάθε χρόνια πάθηση συνοδεύεται συχνά από ψυχολογική πίεση και άγχος. Απαιτεί καθημερινό αγώνα για καλή γλυκαιμική ισορροπία και ρύθμιση, μετρήσεις, ενέσεις, κάποιους διαιτητικούς περιορισμούς αλλά και επιβεβλημένη φυσική δραστηριότητα. Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά φαντάζουν σαν ένα σκοτεινό σύννεφο, διακριτικό αλλά ποτέ απόν. Είναι φυσιολογικό, κάποια περίοδο στο πέρασμα των χρόνων, το παιδί, ο έφηβος ή ο νεαρός ενήλικας με διαβήτη τύπου 1, να βιώσει το αίσθημα της απογοήτευσης, της ηττοπάθειας, της θλίψης και του άγχους για το παρόν και το μέλλον του.

Μπορούν τα παιδιά με διαβήτη πράγματι να υποφέρουν από Κατάθλιψη;

Παρατηρούμε σπάνια κατάθλιψη πριν την ηλικία της προεφηβείας, δηλαδή πριν τα 11 ή τα 12 χρόνια ενός παιδιού με διαβήτη. Ωστόσο, δεν μπορούμε να αποκλείσουμε το ενδεχόμενο μιας τέτοιας σπάνιας περίπτωσης. Ο χαρακτήρας και η προσωπικότητα του παιδιού συνεχίζουν να διαμορφώνονται. Η σχέση των γονιών με τον διαβήτη του παιδιού αλλά και η σχέση τους με το παιδί παίζουν καθοριστικό ρόλο στην εμφάνιση καταθλιπτικών συμπτωμάτων. Για παράδειγμα, μια ανώριμη συμπεριφορά ή/και αντιμετώπιση του διαβήτη από τους γονείς, δημιουργεί στο παιδί ανασφαλή συναισθήματα. Επίσης, η υπερβολική ενασχόληση των γονιών με το διαβήτη του παιδιού, μια καταπιεστική συμπεριφορά, η έντονη διαφοροποίησή του στο σχολικό περιβάλλον είναι παράγοντες που δημιουργούν στο παιδί το αίσθημα του «στιγματισμού» του άρρωστου παιδιού, στο οποίο το παιδί εγκλωβίζεται ψυχικά. Η Κατάθλιψη μπορεί να εμφανιστεί στο τέλος της παιδικής ηλικίας, αρχές της προεφηβείας, δηλαδή περίπου στην ηλικία των 12 ετών. Επειδή ένα παιδί μπορεί κάποιες φορές να είναι θλιμμένο δεν σημαίνει αυτόματα ότι πάσχει από κατάθλιψη. Η παιδική κατάθλιψη διαφέρει από την κατάθλιψη ενός εφήβου ή ενός νεαρού ενήλικα, ως προς τη μορφή και τη βαρύτητα.

Τα πιο συχνά συμπτώματα της παιδικής κατάθλιψης είναι:

• Έντονη και παρατεταμένη θλίψη
• Ηττοπάθεια, αίσθημα ενοχής
• Αστάθεια διάθεσης, κόπωση και έλλειψη ενέργειας
• Απώλεια ενδιαφέροντος για κοινωνικές δραστηριότητες
• Διατροφικές διαταραχές, βουλιμικά ή ανορεκτικά επεισόδια
• Διαταραχές ύπνου, εφιάλτες, αϋπνίες, ή υπερβολικές ώρες ύπνου
• Δυσκολίες συγκέντρωσης και προσοχής
• Ευερεθιστότητα ή θυμός

Τα καταθλιπτικά συμπτώματα μπορεί να συνοδεύονται από ψυχοσωματικά συμπτώματα όπως συχνοί πονοκέφαλοι και πονόκοιλοι, που δεν συνδέονται με την γλυκαιμική απορύθμιση του διαβήτη (υπογλυκαιμία ή υπεργλυκαιμία). Θα πρέπει να αναφερθεί ότι τα περισσότερα παιδιά που εμφανίζουν καταθλιπτικά συμπτώματα, είναι παιδιά που αντικατοπτρίζουν τα συναισθήματα των γονιών τους. Τα παιδιά αντανακλούν την κατάσταση της οικογένειας. Πολλές φορές οι γονείς οι οποίοι δεν έχουν αποδεχτεί τον διαβήτη του παιδιού τους ή δεν έχουν ακόμη προσαρμοστεί στη νέα κατάσταση της ζωής τους, «κληροδοτούν» προσωρινά την κακή τους διάθεση και ψυχολογία στα παιδιά τους. Επίσης, τα παιδιά είναι πιθανόν να κουραστούν από τις καθημερινές απαιτήσεις του διαβήτη, από την αυτό-φροντίδα που αποκτούν σε πρώιμη ηλικία. Η άφιξη της ασθένειας στη ζωή του παιδιού αποτελεί ένα τραυματικό γεγονός αλλά και ένα σημείο αναφοράς στη ζωή του. Το παιδί αναφέρεται χρονολογικά στο «πριν» και στο «μετά» τον διαβήτη, με νοσταλγία για το «πριν» διάστημα και μελαγχολία για το «μετά» διάστημα. Κάθε πρόβλημα που προκύπτει μπορεί να συνδέεται στο μυαλό του παιδιού με τον διαβήτη του και να τον θεωρεί υπεύθυνο. Γνωρίζοντας τη μονιμότητα του διαβήτη στη ζωή του, το παιδί πιθανόν να παραιτηθεί και να «κλείστεί» στον εαυτό του.

Πρέπει να αναφέρουμε επίσης ότι τα καταθλιπτικά συμπτώματα μπορεί να μην συνδέονται απαραίτητα με τον διαβήτη αλλά να πηγάζουν από το οικογενειακό περιβάλλον του παιδιού, όπως αιφνίδια απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, ενδο-οικογενειακές συγκρούσεις, αλλαγές στην οικογενειακή δομή όπως διαζύγιο γονέων, ή δεύτερος γάμος κάποιου από τους δυο γονείς. Η Ψυχολογική στήριξη και αντιμετώπιση επιβάλλονται.

Αντιμετώπιση της Κατάθλιψης

Η Ψυχοθεραπεία βοηθά να κατανοήσει το παιδί συναισθήματα, συμπεριφορές και ιδέες που τροφοδοτούν τη κατάθλιψη του. Να καταλάβει, να συγκεκριμενοποιήσει και να ταξινομήσει ψυχικά τα προβλήματα της ζωής. Τους ειδικούς χειρισμούς που επιβάλλει ο διαβήτης, και την ψυχική πίεση που πιθανόν να αισθάνεται από τον διαβήτη του. Σκοπός της Ψυχοθεραπείας είναι να αποδεχθεί το παιδί την ιδιαιτερότητά του και τη διαφορετικότητα του σχετικά με τους συνανθρώπους του.

Η Ψυχοθεραπεία βοηθά στην επανάκτηση του ελέγχου και της ευχαρίστησης στη ζωή! Τα παιδιά μαθαίνουν να χρησιμοποιούν τακτικές ώστε να αντιμετωπίζουν δυναμικά και ρεαλιστικά τα όποια «προβλήματα» εμφανίζονται στη ζωή τους.

Να θυμάστε:

Η ζωή του παιδιού είναι συνυφασμένη με τη ζωή της οικογένειας. Για το λόγο αυτό, σε περίπτωση που η συμπεριφορά του παιδιού σας, έχει διαφοροποιηθεί και σας ανησυχεί πρώτα οι γονείς θα πρέπει να απευθυνθείτε σε ειδικό ψυχολόγο για να μπορέσετε να χειριστείτε την κατάσταση και έπειτα να απευθύνετε το παιδί!