Πώς χτίζεται η αυτοεκτίμηση

Κάθε άτομο θέλει να αντιμετωπίζεται δίκαια και με σεβασμό από τους ανθρώπους γύρω του. Έχει την ανάγκη να εκφράζει τη γνώμη του, τις προτιμήσεις και τα συναισθήματά του χωρίς να παραβιάζει τα δικαιώματα των άλλων ανθρώπων. Οι ψυχολόγοι ονομάζουν αυτήν τη συμπεριφορά διεκδικητική σε αντίθεση με τη μη διεκδίκηση (αδυναμία, παθητικότητα, θυσία για τους άλλους) και την επιθετικότητα (εγωκεντρικότητα, εχθρότητα και υπεροψία). Το Γυναικείο Κίνημα από το 1960 και μετά έχει ασκήσει μεγάλη επιρροή σε χιλιάδες γυναίκες για καλύτερη εργασιακή αντιμετώπιση, περισσότερα δικαιώματα και μεγαλύτερη βοήθεια από τους συζύγους στην ανατροφή των παιδιών. Όλες αυτές οι αλλαγές συνέβησαν γιατί οι γυναίκες διεκδίκησαν τα δικαιώματα τους.

Υπάρχουν όμως ορισμένοι άνθρωποι, οι οποίοι στην προσπάθεια τους να είναι «καλοί» και να «μην προκαλούν προβλήματα» στους άλλους «υποφέρουν» σιωπηλά.

Η αυτοπεποίθηση είναι το αντίδοτο στο φόβο, τη ντροπαλότητα ακόμη και το θυμό. Πώς αποκτάται όμως η αυτοπεποίθηση; Έρευνες έχουν δείξει πως αρκετά είδη συμπεριφοράς, όπως τα παρακάτω, εμπλέκονται:

• Το να υπερασπίζεσαι τη γνώμη σου και τα θέλω σου επιμένοντας πως ο σεβασμός είναι καθολικό ανθρώπινο δικαίωμα.
• Το να εκφράζεις την αντίρρηση και τα αρνητικά σου συναισθήματα και να λες «όχι».
• Το να εκφράζεις θετικά συναισθήματα, όπως είναι η χαρά και η υπερηφάνεια.
• Το να ξεκινάς και να τελειώνεις μία συζήτηση υποστηρίζοντας τη γνώμη σου. Να μοιράζεσαι τα συναισθήματα σου και τις εμπειρίες σου με τους άλλους ανθρώπους.
• Το να διαχειρίζεσαι το θυμό σου πριν φτάσει σε ανεξέλεγκτα επίπεδα.

Τέσσερις τρόποι για να αποκτήσεις αυτοπεποίθηση!

Υπάρχουν 4 τρόποι που θα σε βοηθήσουν να γίνεις πιο διεκδικητικός στην καθημερινή σου ζωή.

1. Αναζήτησε που απαιτούνται αλλαγές και πίστεψε στα δικαιώματα σου.
   Πολλοί άνθρωποι αναγνωρίζουν τη δυσκολία τους να λένε «όχι» στη χάρη που θα ζητήσει ένας φίλος, να διαφωνήσουν και να υπερασπιστούν τη γνώμη τους σε μία σύσκεψη. Τίποτα όμως δε θα αλλάξει εάν δεν αναγνωρίσεις ότι τα δικαιώματά σου καταπατώνται και αποφασίσεις να αλλάξεις την κατάσταση. Κρατώντας σημειώσεις σε ένα ημερολόγιο μπορείς να αντιληφθείς πόσο εύκολα συμμορφώνεσαι στις απαιτήσεις των γύρω σου και πόσο σε εκμεταλλεύονται οι άλλοι.
   Ίσως κάποιος που μαθαίνει να γίνεται πιο διεκδικητικός πρέπει να διαχειριστεί και το άγχος που προκύπτει από την αλλαγή στη συμπεριφορά του. Μίλησε με τους άλλους και εξήγησε τους τη σημασία της διεκδικητικότητας. Εάν μετά από αυτό συνεχίζεις να νιώθεις φόβο, το παίξιμο ρόλων θα σε βοηθήσει να μειώσεις το άγχος σου.
   Σκέψου από πού προέρχονται οι κανόνες συμπεριφοράς σου. Τα παιδιά βομβαρδίζονται συνεχώς με κανόνες: μην είσαι εγωιστής, μην είσαι ενοχλητικός, μη διακόπτεις τον άλλο, μη στεναχωρείς τους γύρω σου, μην παραπονιέσαι, μη κουράζεις τους άλλους με τα δικά σου προβλήματα. Σου ακούγονται οικεία αυτά; Ίσως υπάρχουν καλοί λόγοι υπακοής στους κανόνες αυτούς στην παιδική ηλικία σαν ενήλικας όμως οφείλεις να μην ακολουθείς τυφλά αυτούς τους κανόνες αλλά να σκέφτεσαι κριτικά. Έχεις το δικαίωμα να εκφράζεις τη γνώμη σου και τα συναισθήματα σου, να κάνεις λάθη, να λες όχι.
2. Βρες τους κατάλληλους τρόπους για να διεκδικήσεις ότι σε αφορά.
   Συζήτησε το πρόβλημα με ένα φίλο σου, με την οικογένεια σου ή με κάποιο ψυχολόγο. Παρατήρησε προσεκτικά τις απαντήσεις των άλλων ανθρώπων και σκέψου εάν είναι διεκδικητικοί, μη διεκδικητικοί ή επιθετικοί. Μία αποτελεσματική διεκδικητική απάντηση αποτελείται από συγκεκριμένα μέρη:
   1. Περίγραψε στον άνθρωπο που δε σε σέβεται την κατάσταση από τη δική σου οπτική γωνία. Να είσαι αντικειμενικός και εστίασε στη συμπεριφορά και όχι στα κίνητρα του.
   2. Μίλησε για τα συναισθήματα σου, να είσαι σίγουρος για τον εαυτό σου και μη γίνεσαι συναισθηματικός. Είναι πολύ βοηθητικό να εξηγείς για ποιο λόγο αισθάνεσαι έτσι (π.χ. Νιώθω … γιατί …).
   3. Συζήτησε τις αλλαγές που θέλεις να γίνουν. Να είσαι συγκεκριμένος πάνω στο τι θέλεις να αλλάξει και πώς. Να είσαι σίγουρος πως οι αλλαγές που ζητάς δεν είναι παράλογες και σκέψου και τις ανάγκες του άλλου ανθρώπου.
3. Εξασκήσου στο να δίνεις διεκδικητικές απαντήσεις.
   Μόλις έχεις βρει τους κατάλληλους τρόπους για να διεκδικήσεις αυτό που θέλεις, κάνε εξάσκηση είτε με ένα φίλο σου είτε κάνοντας νοητική πρόβα. Ξεκίνα με τις πιο εύκολες καταστάσεις και όσο προχωράς αντιμετώπισε τις δύσκολες. Το άλλο άτομο μπορεί να μην αντιδράσει επιθετικά αλλά έντονα και να αρχίσει να σου ασκεί κριτική, να θέλει να σε εκδικηθεί ή από την άλλη πλευρά να γίνει υπερβολικά απολογητικός και υποτακτικός.
   Στις περισσότερες συζητήσεις δεν είναι μόνο το ένα άτομο διεκδικητικό. Και οι δύο συνομιλητές θέλουν να εκφράσουν τη γνώμη και τα συναισθήματα τους. Έτσι, ο κάθε συνομιλητής οφείλει να εκφράζει τη γνώμη του και μετά να ακούει με κατανόηση τη γνώμη του άλλου. Οι συμβιβαστικές λύσεις οδηγούν σε μία καλή επικοινωνία.
4. Προσπάθησε να διεκδικείς στην καθημερινή σου ζωή.
   Ξεκίνα με τις ευκολότερες καταστάσεις, τις λιγότερο αγχογόνες. Νιώσε αυτοπεποίθηση και προσάρμοσε τις απαντήσεις σου όπου χρειάζεται. Αναζήτησε τρόπους για να αμβλύνεις τις διεκδικητικές σου απαντήσεις. Ζήτησε από ένα φίλο να σου δανείσει μία μπλούζα, ζήτα από ένα συνάδελφο στυλό για να γράψεις, ζήτησε μία καλύτερη τιμή αγοράς σε ένα μαγαζί.
   Εξασκήσου στο να κάνεις κομπλιμέντα στους γύρω σου, να τους επαινείς όταν κάνουν κάτι καλό αλλά και να ζητάς εξηγήσεις όταν κάτι δεν πάει καλά.

Εάν έχεις υιοθετήσει μία παθητική και μη διεκδικητική στάση σε αρκετούς τομείς της καθημερινής σου ζωής για πολλά χρόνια, θα χρειαστείς αρκετό χρόνο για να κατανοήσεις, να προετοιμάσεις, να εξασκηθείς και τελικά να γίνεις πιο διεκδικητικός. Μη το βάζεις όμως κάτω. Κάθε αλλαγή απαιτεί και κάποιο χρονικό διάστημα για να υλοποιηθεί!